SanatLog Sanat için SanatLog
Abluka (2015) ile anlatım tarzını daha da olgunlaştıran, bundan böyle filmlerini tıpkı Nuri Bilge Ceylan’ınkiler gibi en sıkı biçimde takip edeceğimiz Emin Alper’in ilk filmi.
Abluka örneği ile beraber baktığımızda, Emin Alper’in düş ve gerçek çatışması üzerinde kafa yorduğu, anlatım biçimleri ile tematik arasında diyalektik bağlantı arayışları içinde olduğu söylenebilir. Henüz iki uzun metraj çekmesine rağmen auteur anlayışta çalıştığı ve kendi sinema dilini oluşturmak için çaba sarf ettiği öne sürülebilir. Birkaç film daha çektikten sonra, artık bir Emin Alper sinemasından bahsedebilecek hale geleceğiz. Şimdiden özgün bir vizyona sahip ama örneğin üç film daha çektikten sonra sinemasındaki biçim-içerik etkileşimine daha yakından bakabilecek hale geleceğiz ve daha bütünlüklü okumalar yapabileceğiz.
Filme gelince:
Abluka’daki gibi burada da gerçeklik ile düşsellik arasında sıkışıp kalan, askerlik artığı, Berk Hakman’ın başarıyla oyunlaştırdığı arızalı bir karakter mevcut. Abluka’da Ahmet sevmediği bir işi yapan, karısı tarafından terk edilmiş, yalıtılmış bir adamdı. Tek dostu ise, vaktiyle ayağına ateş ettiği sakat bir köpekti. Cezaevinden şartlı tahliye ile çıkan ve bunun karşılığında bomba arama timine katılıp muhbirlik yapan ağabeyi Kadir ise daha fazla arızalı ve paranoyak bir kişilikti ve öznel gerçekliğini nesnel gerçeklikmiş gibi gösterip uydurduklarına önce kendisi inanan ve sonra da çalıştığı devlet görevlilerine inandırmaya çalışan biriydi.
Tepenin Ardı’nda ise askerden dönen travmatik genç adam, yakın geçmişi yeniden ve yeniden kurgulayarak kaçınmaya çalıştıklarıyla yüzleşir, ama sonuç iyileşme yönünde değil, aksine delirmeyle sonuçlanır. Bu örnek, Abluka’daki Kadir örneğiyle yan yana düşünülebilir. Henüz iki uzun metrajına bakılarak, Emin Alper’in mutlu sonlardan hoşlanmadığı, filmlerinin sonunu bile isteye bulanık ve havada bıraktığı, prensiplerinden ödün vermeyen ve ticari film yapım şemalarını ısrarla öteleyen bir sanatçı olduğu müşahede edilebilir. Örnek alınabilecek ya da kolayca özdeşim kurulabilecek karakterler sunmadığı için de taviz vermezliğini bu anlamda da muhafaza eden bir yönetmen olduğu mimlenebilir.
Abluka gibi bu film de alegorik bir yapıya sahip. Abluka’da devimciler haricinde, Ahmet’in devlet terörüne ağabeyi tarafından kurban edilmesi gibi yörükler de kurban edilmek için (hadiselerin taşrada geçmesi, hayvancılığın da yan unsur olarak belirmesi tesadüf değil) seçiliyor ve Faik’in (Tamer Levent) bünyesinde çalışan Mehmet (Abluka’da Kadir’i canlandıran Mehmet Özgür) ile oğlu yabana atılıyor. Her şey karmaşa içinde ve Faik’in çarpık algısı her şeyin iyice karışmasına sebebiyet veriyor. Bu basit biçimde sınıf çatışması üzerinden okunabilir. Yörüklerin potansiyel düşman varlıkları ise elbette daha öncesinde, Kürt sorunu dolayımında okundu. Bu nedenle eski şeyleri yinelemenin anlamı yok.
Sınıflararası ters etkileşimler ve kin, potansiyel düşman yaratma ve sömürme ihtiyacı, bireyin devlet kurumları vasıtasıyla öğütülüşü ve delilik Tepenin Ardı’ndaki görünmeyenlerin bir bölüğünü oluşturuyor. Bu filmin ardından Abluka’yı izlemek ve bağlantılar kurmak önemli gibi görünüyor.
Velhasıl Emin Alper incelenmeyi, okunmayı, araştırılmayı hak eden filmlerin sahibi. Genç bir yönetmenin sinemasını özellikle takip etmekte fayda var.
Hakan Bilge
Bu yazı daha önce hanging rock rumuzumla ekşisözlük’te yayımlandı.
