19 Haziran benim doğum günüm. Doğum günümde evimde kendime randevum vardı. Evimde ruhumun sesini dinlemek ve bilinçaltıma yolculuk yapmak için sağaltıcı koltuğum olan yatağıma uzanıyorum. Gözlerim kapalı kendime soracağım sorular üzerinde düşünüyorum. O an modern psikanalizin babası olan Sigmund Freud’u anımsıyorum. Freud psikoterapi yöntemiyle kendi bilinçaltına yolculuk yapıyor. O da ...
Devamı »Psikanalitik Feminizm
Psikanalitik Feminizmin Müsebbibi: Freud ve Penis Kıskançlığı Kavramı Freud’un kadın gelişimi üzerine kaleme aldığı metinlerin belkemiğini penis kıskançlığı tezi oluşturur. Penis kıskançlığı kavramı 1905 yılında yayımlanan “Cinsellik Teorisi Üzerine Üç Deneme”den 1932 yılında yayımlanan “Dişilik” makalesine kadar her metnin en temel ve açıklayıcı öğesidir. Penis kıskançlığı kavramı “küçük adamın”, kız ...
Devamı »Belle de jour (1967, Luis Buñuel)
Edebiyat ve Psikolojinin Birey Kavrayışındaki Farklılıklar Üzerine Bir İnceleme: Gündüz Güzeli Varlık dilsizdir ve zihin gevezedir. Bunun adına bilmek denir. –Cioran Yaşam tasarlanmamış ve planlanmamış bir kendiliğindenlik üzerine tutkuyla yaşandığında, içerisinde binlerce gizem, heyecan, haz ve keder taşır. Varlıkla hemhal olduğumuz her randevusuz karşılaşma, geçmiş yaşantıların biricikliği üzerine inşa edilen ...
Devamı »Vagina Dentata Babafingo’ya Karşı…
Margaret Atwood’un söylediği gibi tüm kadınlar “iki ayaklı rahim” muamelesi görüyor. Ama dişli vajinanın babafingoyla mücadelesi yüzyıllardır sürüyor… Erkek çocuk, annesinin vajinası olduğunu bilmez, onun da penisi olduğunu sanır. Buna mukabil kız çocuk da bilmez kendinde vajina olduğunu. Budanmış bir penis olan klitorisine, her şeyi dışlar şekilde yatırımda bulunur, erkek ...
Devamı »Double Indemnity (1944, Billy Wilder) – 2. Bölüm
Yazı dizisinin diğer bölümlerini okumak için tıklayınız: 1. bölüm ve 3. bölüm. Ölümün Arka Bahçesi: Phyllis Dietrichson & Narsist Çiçekler “Uzattığımız saçlarımızı duygularımızı saklamak için kullandık. Ama Vahşi Kadın’ın gölgesi gündüz ve gecelerimiz boyunca pusuya yatmış bir halde hâlâ varlığını sürdürmekte. Nerede olursak olalım, arkamızda tırıs giden bu gölge kesinlikle ...
Devamı »Mulholland Drive (2001, David Lynch) – 3. Bölüm
Yazının diğer bölümlerini okumak için tıklayınız: Birinci ve ikinci bölüm. Romantizmin Çöküşü, Femme Fatale & Tekinsiz “Hayal kurma ihtiyacı, hayal edilen kişi tarafından mutlu edilme arzusu, pek fazla zamana gerek kalmadan, bütün mutluluk ihtimallerimizi daha birkaç gün önce sahnede beklenmedik, yalancı ve ilgisiz bir görüntüden ibaret olan birine bağlayıvermemize sebep ...
Devamı »Mulholland Drive (2001, David Lynch) - 1. Bölüm
Yazının diğer bölümlerini okumak için tıklayınız: İkinci ve üçüncü bölüm. Giriş “In a way, all of David Lynch’s films, but especially ‘Mulholland Drive’, differ greatly from the cinematic customs the average audience might know from commercial mainstream movies. Lynch’s work does not easily lend itself to an analysis of classical ...
Devamı »Lost Highway (1997, David Lynch) – 3. Bölüm
Yazı dizisinin diğer bölümlerini okumak için bkz: Birinci, ikinci, dördüncü bölüm. Blue Velvet, Lost Highway & Birbirine Benzeyen Karakterler İki filmde ruhsal bir benzerlik vardır, daha önce de kısmen değinmiştim. Bu bölümde Jeffrey Beaumont (Kyle MacLachlan) ile Pete Dayton (Balthazar Getty) benzerliğine bakarken iki sahneyi kısaca analiz edeceğim: Pete, çimlerin ...
Devamı »Blue Velvet (1986, David Lynch) – 2. Bölüm
Yazının diğer bölümlerini okumak için tıklayınız: Birinci bölüm, üçüncü bölüm, dördüncü bölüm. Böcekler, Toplum Mühendisliği & Lynchville “Bayan Palmer, bu dünyada çirkin ve karanlık şeyler de var. Çocuklarımıza anlatamayacağımız kadar kötü şeyler.” (Özel Ajan Dale Cooper; Twin Peaks, 2. Sezon, 18. Epizot) Sakin kasabanın çimlerinin arasında, yüzeye göre daha derinde ...
Devamı »Eraserhead (1977, David Lynch) – 3. Bölüm
Dinsel Referanslar Yazının diğer bölümleri için bkz: Birinci ve ikinci bölüm. “Babalarımızın hayatta kalmasını istemeyiz. Ölmelerini isteriz. Anksiyetenin en kesin nesnesi, yaşayan bir babadır. Bu bize David Lynch’in filmlerini son derece dikkatli bir şekilde izlememizi önerir. Yani, bu filmlerde neyi ciddiye alacağımızı, neyi almayacağımızı anlamak için.” (1) Anne bedeninden kopuş ...
Devamı »Eraserhead (1977, David Lynch) – 2. Bölüm
Oedipus Kompleksi & Doğum Travması Yazının devamı için bkz: Birinci ve üçüncü bölüm. “Nevrotik kişi sadece biraz daha erken bir aşamada, doğum travmasında takılıp kalmıştır.” (Otto Rank, Doğum Travması) (1) Modern psikanaliz, klasik Hollywood anlatı (narration) sineması ve toplumsal dizge gibi oedipus kompleksi de bir ölçüde hiyerarşik ve indirgemecidir. Bir ...
Devamı »Lord of the Flies (1963, Peter Brook)
Peter Brook’un yönetmenliğini yaptığı Lord of the Flies (1963, Sineklerin Tanrısı) filmi, William Golding’in aynı isimli romanından uyarlamadır. Film konu olarak bir uçak kazasından arta kalan bir grup çocuğun adaya düşmeleri ve bu adada yaşamlarını sürdürmeleri etrafında gelişen bir dizi olay temelinde senaryolaştırılmıştır. Film insan doğasına yönelik oldukça sorgulayıcı ve ...
Devamı »Kadının ya da Ölümün Gölgesinde
“Kadının tam anlamıyla kendisine ait cinsel parçalarının olmamasının nedeni, kadının kendisinin bütünüyle bir cinsel parça olmasıdır. Sürekli taşınması zahmetli olduğu ve fazla yer tuttuğu için erkeğin çoğu kez bir yerlere bıraktığı, ondan sonra da gerek duyduğunda gidip aldığı cinsel parçası.” (Michel Tournier, Kızılağaçlar Kralı) (1) Giriş Yazar, müzisyen, ressam Mehmet ...
Devamı »Picnic at Hanging Rock (1975, Peter Weir)
Birazdan okuyacağınız yazının asal konusu Picnic at Hanging Rock (1975, Hanging Rock’ta Piknik/Sevgililer Günü Pikniği) olsa da söz konusu şiirsel filmi derinlemesine kavrayabilmek için kapalı çekmecelerini bir bir açmamız gerekecek. Önce Peter Weir’a ve ilk önemli yapıtlarını verdiği kendi kıtasına, Avustralya sinemasına kısaca bakacağız. Ardından Picnic at Hanging Rock’u Viktoryen ...
Devamı »Kadınlar Ne İster? (2000, Nancy Meyers)
Sapına Kadar Erkekler, Feminizmi Def Ederler! “Siz cevaplar bulmaya çalışıyorsunuz, biz ise daha çok soru sormak niyetindeyiz.” (Sigmund Freud) Kadınlar ne ister, hiç düşündünüz mü? Freud’un bu soruyu sormuş olmasını (1) önemsemeyebilirsiniz. Bunun birçok geçerli nedeni var. Freud’un mesai arkadaşları ve bazı öğrencileri, post-freudcular, 1960’lardaki feminist kuramcılar ve daha birçok ...
Devamı »