İspanya’dan gelen Yahudi göçmenlerinin Osmanlı İmparatorluğu’na yerleşmeleriyle birlikte bu göçmenler ile yerli Romaniote (Rumca konuşan Bizans Musevileri) arasında 16. yy’ın sonlarından günümüze dek uzanan yoğun bir musiki paylaşımı oluşmuştur. Bu Musevi toplumunun müzisyenleri, gelişiminin her basamağından (eski Osmanlı formundan günümüz modern formuna kadar) olmak üzere Türk makam geleneğini benimserlerken; Musevi ...
Devamı »Hayatını Yaşamaya, Sevmeye ve Şarkı Söylemeye Adayan: Edith Piaf
Kadim dostum Münire Muratoğlu/Aydın Mengüllüoğlu’na Kimsenin karşısında korkmadım. Kendime söylediğim yalanların en büyüğü korktuğumu sandığım anlardı. Ne ondan korkuyorum ne de onun ayaklarımın altına sereceği servete değer veriyorum. Bir kez bile bir masada karşılıklı konuşup bir bardak çayı yudumlamadığım bu insanla aramızdaki bağın derinliğinin farkındayım. Ben ondaki o da bendeki ...
Devamı »2016 Yılının En İyi Albümleri – Bölüm 2
2016’nın iyi geçtiğini söyleyebileceğimiz az sayıda alandan biri müzik. Gerçekten de yaşadığımız kötü olayları ve kayıpları telafi etmeye çalışırcasına, ardı ardına muhteşem eserlerin yayımlandığı bir yıl oldu. İşte yılın iz bırakan albümlerinden bazıları: Niechęć – Niechęć Polonyalı deneysel caz topluluğu Niechec ikinci albümlerinde de kaotik ve karanlık soundlarını korurken elektronik aranjmanların dozunu ...
Devamı »Müzik ve Medeniyet
Müzik kelimesinin menşei olarak kabul edilen Müz (muse) adlı periler, Yunan mitolojisine göre, tanrı Zeus’un Mnémosyne’den (hafıza) olan dokuz kızıdır. Yani müzik, tanrısal güç ile hafızanın birlikteliğinden doğmuştur. Dünya hayatının geçici zevklerinin ötesinde, en derin, en yüce hisleri, fikirleri ifade edebilen müzikler zaman ve mekânı aşarak evrensel bir boyut kazanmışlardır. ...
Devamı »The U.S. vs. John Lennon (2006, David Leaf, John Scheinfeld)
Richard Nixon ya da bir başkası da olabilirdi, genelde iktidar sahiplerinin paranoyak eğilimlerinin arkaplanını siyasal karizmalarını korumak ve koşut düzeyde egemenliklerini istikrarlı biçimde sürdürmek fikri oluşturuyor, denebilir. Belgeseldeki kurban ise sadece John Lennon değil, ilişki kurduğu radikal aktivistler ve Kara Panterler adıyla anılan siyahi eylemciler. Amerikan hapishaneleri için yeni kurban ...
Devamı »Türk Müziği’ne Dair
Müzik, birçokları için bir eğlence aracı; bazıları için rahatlama vasıtası; kimileri içinse anlamlı ve ibadete yakın bir değer atfedilen bir sanat. Müziğe bakış ne kadar farklı olursa olsun, birçok dilde müziğin (kelime) anlamı aynıdır. Türkçe’de müzik, Osmanlıca’da mûsîki, İngilizce’de music, Almanca’da musik, İspanyolca’da musica… Bütün bu kelimeler eski Yunanca’daki mus ...
Devamı »Fugazi: Müziğin Politikası ve Politikanın Müziği
Çoğu müzikseverin aşina olmadığı fakat punk dinleyicisinin yakından bildiği, efsane tanımlamasının abartı kaçmayacağı türden bir grup Fugazi. Gördükleri saygıyı hak etmelerini sağlayansa on altı yıllık aktif kariyerlerinde yayımladıkları birbirinden iyi altı albüm olduğu kadar, politik tavırları ve çalışma etikleriyle müzik sektöründe çığır açmış, benzersiz bir duruş sergilemiş olmaları. Minor Threat ...
Devamı »Imagine: John Lennon (1988, Andrew Solt)
Bir belgeselden beklediğimiz şey olabildiğince farklı, değişik bilgiler aktararak bizi aydınlatması, önümüzde yeni ufuklar açmasıdır. İlgili sanatçı veya kişi hakkında bize hiç duymadığımız argümanlar aktararak bizi zenginleştirmesidir. Peki, bu belgesel bunu başarabilmiş, diyebilir miyiz? Bence hayır. The Beatles’ın dağılması olayından tutun da Uzak Doğu kültlerine karşı tutumlarına dek epey geçiştirilmiş ...
Devamı »Osmanlı Makamlarında Yahudi Bestekârlar
Ne anlama geldiğini, ne maksatla söylendiğini bilmesek de, medeniyetler ve dinler arası diyalog ile hoşgörü sloganları her fırsatta önümüze konur oldu. Oysa ki tarih bizlere, aynı medeniyeti paylaşan toplumların ve dinî cemaatlerin birbirleriyle uyum içinde yaşayabilmek için bu sloganlara bügünkü kadar ihtiyaçları olmadığını gösterir. Mesela Osmanlı Devleti, geniş bir coğrafya ...
Devamı »“Altın Tozu” Tori Amos
Nerede kalmıştık? Universal’den 2024’da çıkardığı, günaha değişik yönlerden bakan, Gotik öğelerle bezeli şarkılardan oluşan “Abnormally Attracted to Sin”; geleneksel Noel şarkılarının değiştirilmiş versiyonları ve yeni şarkılardan oluşan aynı tarihli Noel albümü “Midwinter Graces”; 2024 yılında yaptığı Rusya turunun canlı kayıtlarının çeşitli zımbırtı ve oyuncaklarla paketlenerek dinleyiciye sınırlı sayıda sunulduğu “From ...
Devamı »The Beatles: Devrim İçin Dans Et
İngiltere, 1960’lı yılların başında halen Victoria çağı geleneklerine göre yetiştirilen çocukların, on altı yaşına geldiklerinde yetişkin birer birey sayıldığı ve ailelerinin birer kopyaları olması beklendiği bir ortam olmaktan çok da uzak değilken aniden karşı konulamaz isteklerin tutkuyla ve müzikle birleşerek statükoya başkaldırması dünyanın asla eskisi gibi olamayacak bir çıplaklığa kavuşmasını ...
Devamı »Boris Vian - Jazz’ın Yarım Asırlık Serüveni
Jazz hakkında kayda değer yazılar yazmak çok zor, bu makale de bu zorluğu kanıtlayacak. Herkes Jazz’ı ayrı bir biçimde tanımlıyor. La Parisienne ‘deki editörüme şöyle sormak geliyor içimden: “Örümceklerle ilgili bir makale yazsam olmaz mı?” “Kömür tozu ya da hardallar üzerine bir yazıya ne dersiniz?” Ama yanıtın ne olacağını biliyorum. ...
Devamı »Aldous Huxley - Ötesi Sessizlik
Salt duyuştan güzelliğin sezinlenişine, sevinç ile acıdan sevgiye, gizemci coşkunluğa, ölüme değin –temel olan, insanoğlunun ruhunu derinden etkileyen her şey yalnızca denenebilir, anlatılamaz. Ötesi her zaman sessizliktir. Anlatılamayanı anlatmada sessizliğin ardından en yakın gelen müziktir –unutmamak gerekir ki, sessizlik tüm iyi müziğin ayrılmaz bir bölümüdür. Beethoven’ın müziği ya da Mozart’ın ...
Devamı »Florence and The Machine / Florence’in Akciğerleri
Siz de son zamanlarda şöyle kulağınızın pasını silecek yeni bir müziğin eksikliğini hissediyor musunuz? Herkes ve herşey birbirine benziyor. Vasatın azıcık üzerine çıkan işler heyecanla yere göğe sığdırılamıyor. Medya ve internet ortamında durmadan şişirilen şarkıcılar ya da eserlerinin kof olduğunun en kısa zamanda keşfedilmemesi işten bile değil. Bu çorak topraklarda ...
Devamı »Ezgileri Susturulamayan Bir Yürek: Ruhi Su
“Ama benim memleketimde bugün İnsan kanı sudan ucuz Oysa en güzel emek insanın kendisi Kolay mı kan uykularda kalkıp Ninniler söylemesi…” Çarpık düzen ve bununla birlikte halk kültürünün yozlaşmaya yüz tuttuğu bir dönemde bütün zorlukları göze alarak geçmişin direncini taşıyan kültür mirasını sahiplenen ilk isimdir Ruhi Su. Halkıyla bütünleşmek, sanatçı ...
Devamı »