Sinema

“Bu ülkede tüm şeytani planlar tek bir noktadan doğar. O nokta Varşova’dır. Varşova, Genel Hükümet’in sınırları içinde olmasaydı, başımızdaki sorunların yüzde sekseniyle hiç karşılaşmamış olacaktık.”[i] –Alman Genel Hükümeti Valisi Hans Frank, Krakow, 14 Aralık 1943 (Bu yazı sözü edilen üç filme dair sürprizbozanlar içermektedir.) Wajda’nın kültürel geçmişi, İkinci Dünya Savaşı ...

 ”Kendimizi bir sınırlama ya da bir karşıtlık ile karşı karşıya kalmış ya da kuşatılmış bulduğumuz her keresinde, bu tür bir durumun neyi öngördüğünü sormalıyız.” (Gilles Deleuze) 1935 New York doğumlu Amerikan auteur yönetmenlerinden biri olan Woody Allen, senaryolarını yazıp başrolü de üstlendiği bütün filmlerinde kent ve özellikle de New York ...

Reginald Rose’un 1954’te kaleme aldığı tiyatro oyununun sinema uyarlaması 12 Angry Men (1957, 12 Kızgın Adam, Sidney Lumet) özünde Amerikan hukuk sistemine bir eleştiri örneği olarak gözükür. Oysaki filmin, ölüm gibi vahim bir kararın tartışıldığı parabole dönüşen kriz ortamında gerçeğe en yakın noktayı bulmaya çalışanlarla, insani yaklaşımın uzağında egoizm yaratma ...

Geçmişte, Geleceksiz Bir Şimdi Spike Jonze’un son filmini (Her) seyretmeye başlar başlamaz, “Yine geleceğe dair bir kurgu!” diye geçirdim içimden. Ve Amerikan sinema endüstrisinin neredeyse başlangıcından bu yana “ürettiği”, geleceği öngören (ya da öngörmeye çalışan) onlarca film geliverdi aklıma. Çok uzun süredir, hemen her yıl Amerikalı yönetmenler/senaristler gelecekte “işlerin” nasıl ...

Torino’da bir atın kırbaçlandığını gören Nietzsche atın boynuna sarılarak ağlamaya başlar. Evine götürülür ve iki gün boyunca hiç kıpırdamadan oturduğu divanda son sözleri, ‘’anne ne aptalım’’ demek olur. Yaşamının geri kalan on bir yılını annesi ve kız kardeşinin himayesinde yatalak geçirir, akli dengesini kaybetmiş bir şekilde ölür. Bu anektod ilk ...

“Ben nesli tükenmekte olan bir türe aidim; entelektüelim.” (Alan Squier, The Petrified Forest) “İnsan ve sanatçı bir bütündür. İkisi de yerlerde sürünüyor.” (Luchino Visconti, Morte a Venezia) Kıymeti bilinmemiş Archie Mayo’nun parlak filmi The Petrified Forest (1936, Taşlaşmış Orman) dekadansın filmidir görünüşte; fakat satırarasında hep başka bir şey anlatıyormuş izlenimi ...

Eleştirmenleri ikiye bölen yönetmenlerdendir Samuel Fuller. Ben sevenlerdenim. Maestronun filmleri temelde düşman bir dünyadaki tehlikelere açık anti-kahramanları betimler. Şiddet ya da kaba kuvvetin kaçınılmazlığı sinemasının en belirleyici ögesidir. Ünlü oyuncularla da hiç tanınmamış amatörlerle de çalışmış, filmlerinin senaryolarını da kaleme almıştır. Gazetecilikten geldiği için çarçabuk film senaryosu kotarmada üstüne yoktur. ...

İngiliz dilinin ve dünyanın en seçkin drama yazarı, şair William Shakespeare’in ölümünün 400. yıldönümü olması sebebiyle bu yıl Shakespeare Lives (Shakespeare Yaşıyor) adıyla dünya çapında düzenlenecek bir etkinlik gerçekleştirileceği haberini okuduğumda sevinmiştim. Ülkemizde de dört farklı şehirde yapılacak gösterimlerin içeriği iyi hoş da, kendi nezdimde konuşuyorum, biraz hayal kırıklığı oldu. ...

İsveç asıllı Amerikalı aktris Greta Louisa Gustafsson (Greta Garbo) için Hollywood’un karyatidlerinden dersek yanlış olmaz, zira kendisi en önemli beyaz perde efsaneleri listesinde Rita Haywort, Katharine Hepburn gibi starlarla beraber ilk beşte. Bu yıl 111. doğum yılı olan Garbo’nun (1905-1990) sessiz sinemayla başladığı kariyerini çok erken yaşta noktalamasıyla beraber ölümüne ...

“Why should I apologize for being a monster? Has any one ever apologized for turning me in to one?” – Juuzo Suzuya (Çev: Canavar olduğum için neden özür dilemek zorundayım? Beni canavara dönüştürürken kimse özür diledi mi?) Japon manga çizeri Sui Ishida; dahilik ve delilik arasındaki ince çizgide yaşamış Franz ...

John Frankenheimer’ın Seconds’ı (1966, Saniyeler), yönetmenin ‘Paranoya’ üçlemesinin, politik gerilim türündeki The Manchurian Candidate (1962, Casuslara Karşı) ve Seven Days in May’in (1964, Mayısta Yedi Gün) ardından gelen son halkası. Üçlemenin ilk iki filminin aksine gişede hüsrana uğramış, eleştirmenlerce beğenilmemiş ve hak ettiği değeri uzun yıllar görememiş, alışılmışın dışında bir ...

Bunca zamandan ve yorumdan sonra amacına ulaşmış bir filmdir, çünkü çoğu izleyici değişik açılardan okuyabiliyor filmi, kendi yorumlarıyla zenginleştirip özgürleşebiliyor; ama kimi izleyiciler de her zamanki gibi vasatı aşamayıp bireysel ablukasına hapsolup sınırları aşamıyor. Bu filmi beğenmeyen bir daha sinemaya falan gitmesin. Belirsizlik üzerine kurgulanan her film gibi Abluka’da da ...

Abluka (2015) ile anlatım tarzını daha da olgunlaştıran, bundan böyle filmlerini tıpkı Nuri Bilge Ceylan’ınkiler gibi en sıkı biçimde takip edeceğimiz Emin Alper’in ilk filmi. Abluka örneği ile beraber baktığımızda, Emin Alper’in düş ve gerçek çatışması üzerinde kafa yorduğu, anlatım biçimleri ile tematik arasında diyalektik bağlantı arayışları içinde olduğu söylenebilir. ...

Filmografisinde Blade Runner, Alien ve Gladiator gibi güçlü yapımlar bulunduran ve üç kere en iyi yönetmen dalında Oscar’a aday gösterilmiş Sir unvanlı Ridley Scott’ın, başrollerinde Geena Davis ve Susan Sarandon’ın oynadığı, sağlam sinematografisiyle dikkatleri üzerine çeken, 1991 Amerika yapımı filmi. Altı dalda Oscar’a aday gösterilmiştir ve senarist Callie Khouri en ...

Yavuz Turgul’un genel olarak senaryolarındaki ana tema; toplumsal ve kültürel değişime bütünüyle kendini kaptırmış itibar sahibi bireyler ile bütün saflığıyla değişime direnen ve bu direnişin sonuçlarına da katlanan bir güruhun çatışmaları üzerinedir. 1980 sonrası Türkiye’de neo-liberalizmin keşfiyle boyut atlayan, tükettikçe mutluyuz düsturuyla hareket eden Batı toplumunun refah sayılan (aslında sanılan) ...