Anasayfa / Müzik / Büyük Besteciler / Film Müzikleri Üzerine Düşünceler (2) – Alfred Hitchcock & Bernard Herrmann

Film Müzikleri Üzerine Düşünceler (2) – Alfred Hitchcock & Bernard Herrmann

Hatırlayacağınız gibi Film Müzikleri Üzerine Düşünceler (1) adlı yazımda, asıl amacı görsel anlatımı desteklemek olan, film esnasında sıradan izleyiciler tarafından dinlenmeyen, umursanmayan film müziklerinin işlevinden, algısal bütünlük açısından öneminden ayrıntılı bir şekilde bahsetmiş; hatta kimi durumlarda müziğin filmin önüne geçebileceğini Steven Spielberg- John Williams ikilisini örnek vererek müzik yapımcısının başarısının, filmin yönetmeninin başarısını nasıl tetiklediğini sizlere anlatmaya çalışmıştım. Bu kısa anımsatmadan sonra size bahsetmek istediğim bir başka ikili Alfred Hitchcock ve Bernard Herrmann…

 

Bernard Herrmann

 

İnsanı paradoksal mizah anlayışıyla meraklandırıp gerilim dünyasının içine alan ve düşündürücü olduğu kadar şaşırtıcı bir sona sürükleyen, “thriller” sinemasının duayeni İngiliz yönetmen Sir Alfred Hitchcock… Ve onun pek çok filminin müziğine imza atmış olan, gerilim müziklerinin yanında caz partisyonları (Taxi Driver: Kendisinin son çalışması) gibi ilginç denemeleri olan, başta Hitchcock olmak üzere birçok yönetmenin (Brian De Palma, Martin Scorsese, Fred Zinnemann…) kompozitörlüğü yapan, Hollywood dünyasının en çok aranan müzik yapımcılarından Bernard Herrmann… İşte bu iki dâhi insan birleşince, izleyicide anlık etkiyle kalıcı iz bırakan mükemmel bir sinema şöleni karşınıza çıkıyor.

 

Açıkçası Hitchcock’un filmlerini bir “puzzle”a benzetebiliriz: Düşünün, elinizde birçok ipucu var; ama puzzle’ın parçaları eksik ve sözkonusu parçalar da hep birbirine benzemekte… Bu durum biraz sıkıcı olduğu kadar, merakınızı ve sabrınızı zorladığını da hissedebilirsiniz. İşte bu durumun senaryo versiyonu: Hitchcock’u “Hitchcock” yapan gerilim manevrasıdır. Bu onun vazgeçilmez özelliğidir… İşte bu noktada, birçok Hitchcock filminin vazgeçilmezi Herrmann’ın arpej girdaplarıyla stringlerinin daha da anlam kazandığı film müziklerini eklediğimizde, puzzle’ın ana temasını anlamak ve parçalarını birleştirmek daha da sürükleyici bir hâl almaya başlamaktadır. Bunun üzerine direkt olarak aklıma ilk gelen Hitchcock’un Vertigo (1958, Yükseklik Korkusu) ve Psycho (1960, Sapık) filmlerine kısaca bir bakalım:

 

Vertigo Psycho

 

Vertigo’daki arpej girdaplarında, gerilimi, aşkı, hüznü… sırasıyla izleyiciye o anı yaşatan Herrmann, Psycho’daki meşhur duş sahnesini çığlık atan stringleriyle hafızalara kazımayı başarmıştır… Yaklaşık kırk beş saniyelik bu meşhur duş sahnesi için Hitchcock, yetmiş ayrı plan kullansa da Herrmann’ın senaryo için bestelediği müziği dinledikten sonra şekillendiği söylenmektedir. Bu kırk beş saniyelik karenin bu derece etkileyici olması dâhice olsa gerek, değil mi? Psycho ile özdeşleşen bu thriller müziği halen kulaklarımızdadır ayrıca. İşte bu bahsettiklerim, bir önceki yazımda da belirttiğim, müziğin sahne ve repliklerle ilişkisini somutlaştırmaktadır. Sonuç olarak, bu noktadan da anlaşılacağı gibi seyirciye karakterdeki aşinalık ve farklılık duygusunu yaşatan farklı sahnelerdeki herhangi bir karakterin temasıyla olan uyumunu müzikle anlayarak yaşaması, seyircinin dikkatli olması açısından önemlidir.

 

Psycho - Janet Leigh

 

Bernard Herrmann’ın 1955 yılındaki The Trouble With Harry (Harry’nin Derdi) adlı filmle Hitchcock ortaklığı başlamış olup bu ortaklık 1964 yılındaki Marnie (Hırsız Kız) adlı filme kadar sürecektir. Belki en önemlisi diyebileceklerimiz Vertigo, North By Northwest (1959, Gizli Teşkilat) ve Psycho filmlerinin müzikleriyle Herrmann, daha çok ün kazanmıştır. Ayrıca belirtmek isterim ki, Herrmann, Hitchcock’un The Birds (1963, Kuşlar) adlı filminde özel kuş sesi efektleriyle, sinemada ses dizaynı ve kurgusu alanında da bir ilke imza atmıştır.

 

Muzip Hitchcock & Uykucu Herrmann

 

Başlıca Hitchcock-Herrmann filmleri:

 

The Trouble With Harry – 1955
The Man Who Knew Too Much – 1956
The Wrong Man – 1957
Vertigo – 1958
North By Northwest – 1959
Psycho – 1960
The Birds – 1963
Marnie – 1964

 

Yazan: Melike Karagül

Hakkında Editör

Hakan Bilge - The Godfather Mitosu (Şule Yayınları, 2024) ve Aşktan da Üstün: Hitchcock Sinemasında Kişisel Bir Gezinti (Doruk Yayınları, 2024) adlı sinema kitaplarının yazarıdır.

Bu yazıya da bakabilirsiniz.

Dressed to Kill (1980, Brian De Palma)

Alfred Hitchcock’un ve filmlerinin Hollywood’u hatta dünya sinemasını nasıl etkilediği malum. O etkilenmeden en çok ...

6 Yorum

  1. Sahne ve planların müziğin uyumu ile sentezi sıradan bir film için bile çok önemliyken Hitchcock ve Herrmann ikilisi etki gücü inanılmaz yüksek filmlere imza attılar. Büyük yönetmenlerin çoğu da önce senaryoyu kompozitöre gönderiyorlar, direktifler verip nasıl bir müzik eseri istediklerini belirtiyorlar. David Lynch‘in de Angelo Badalamenti ile böyle bir ilişkisi var. Şüphesiz Hitchcock ve Herrmann da ara sıra böyle çalışıyorlardı. Sonuçta ortaya mükemmel filmler ve o filmleri daha da izlenir ve etkileyici kılan müzik eserleri çıktı.

    Eline sağlık Melike 😉

  2. Ayrıca Hermann’ın son eseri de Taxi Driver’dı. Scorsese’nin bu güzel filmini de Herrmann harika bir şekilde taçlandırmış.

  3. Sanırım müzisyen-yönetmen ilişkisi üzerine örnekler çoğaltılabilir.

    Sergio Leone – Ennio Morricone
    Tim Burton – Danny Elfman
    Takeshi Kitano / Hayao Miyazaki – Joe Hisashi
    Ridley Scott – Hans Zimmer

  4. Yorumlarınız için teşekkürler arkadaşlar…

  5. Hep söylüyorum ya artık klişe oldu farkındayım: Her karesi sinema dersi bir başyapıtlar başyapıtı var ki o filmin adı Psycho’dan başkası değil. Abartı görünebilir ama bu film olmadan sinema sanatını ve elbette Hitchcock filmografisini tartmak öyle pek kolay değil. Bu filmin sonsuz kere sonsuz ölümsüzleştirilmesindeki katkısı için bile Herrmann’a binlerce kez teşekkür…

  6. ayrılmaz ikili…

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

kuşadası escort
çankaya escort
escort izmir