Tarık Akan’ın doğum tarihine hiç dikkat ettiniz mi? Dünyaya geldiği yıl bin dokuz yüz kırk dokuzdur. Tevellüdü, Yeşilçam’ın Yeşilçam olduğu en cafcaflı dönem, yani altmışların sonu ve yetmişlerin başı için oldukça geç bir tarihtir aslında. Ancak bu gecikme onun için hiçbir engel teşkil etmemiş, tersine, kendisinden bir kuşak önce, otuzlu, ...
Devamı »Yılmaz Güney’in Gangster Filmleri
Yılmaz Güney, kariyerinin başından itibaren ‘yalnız adam mitosu’nun altını çizmiştir. Sadistik gangster filmlerinden (Yılmaz Atadeniz’in çektiği Çirkin Kral Affetmez ya da Güney Ölüm Saçıyor; kendi yönettiği Canlı Hedef, At Avrat Silah; Mehmet Aslan’ın Çifte Tabancalı Kabadayı’sı) üst düzey gangster filmlerine (kendi yönettiği Umutsuzlar ya da Lütfi Akad’ın Kurbanlık Katil’i), Anadolu ...
Devamı »Türk Sinemasının Üniversiteye Bakışı
Lumier kardeşlerin 1895’de sinema aygıtını bulmasından sadece bir yıl sonra, İstanbul’da halka açık ilk sinema gösterimi yapıldığında, Türkiye’de üniversitenin öncüsü olarak kabul edilen ilk Darülfünun deneyiminin (1863) üzerinden yaklaşık otuz yıl geçmiştir. Ancak 1900’de sürekli eğitime geçebilen Darülfünun’un, modern üniversite görünümünü aldığı İkinci Meşrûtiyet yılları ise konaklardaki özel seansların dışında, ...
Devamı »Karanlıkta Uyananlar’dan İş ve Ekmek’e Yeşilçam’da İşçi Filmleri
Yeşilçam’da “işçiler” ve “işçi sorunları”, hiçbir zaman bir furyaya dönüşmediyse de, zaman zaman işlenmiş konular arasındadır. İlk işçi filmimiz, 1964 tarihli bir yapım: Karanlıkta Uyananlar (Ertem Göreç, 1964) İlk prototip olmanın tüm avantaj ve dezavantajını taşıyan Karanlıkta Uyananlar’ın ardından, ekonomik kuşatılmışlık ve sansür gibi çeşitli nedenlerle, işçi filmleri tekrar uykuya ...
Devamı »Kanun Namına (1952, Ömer Lütfi Akad)
Giriş Sosyo-ekonomik şartların spesifikliğine karşın Türk sinemasında film noir stili kimi filmlerin dokusuna sinmiş durumdadır. Sinemacılar Kuşağından, Türk sinemasında öncü filmlere, prototip oluşturacak yapıtlara imza atan ve geçtiğimiz yıllarda yaşamını yitiren Ömer Lütfi Akad’ın 1952 yılında çektiği, başrolünde toy bir Ayhan Işık’ın rol aldığı Kanun Namına (1952) Türk sinemasında rastlanan ...
Devamı »Türk Sinemasının Dünü, Bügünü, Yarını
Sinemanın Türkiye’ye girişine 1896–1897 yıllarından başlarsak kendimizi 90 yılı aşan bir sinemasal maceranın içinde buluruz. Bu sinemasal maceranın dönüm noktası ise ilk çevrilen filmler oluyor, ister konulu, ister belgesel. Fuat Uzkınay’ın tartışılan “Aya Stefanos’taki Rus Abidesinin Yıkılışı”nı (1914) bir başlangıç olarak saydığımızda Türkiye’de 74 yıldan beri (yapımın durduğu yılları düşersek ...
Devamı »Arkadaş (1975, Yılmaz Güney)
Arkadaş, Yılmaz Güney’in burjuvaziye nefretini en açık bir biçimde gösteren filmidir. Filmde yozlaşmış burjuva eleştirisi oldukça çiğ bir şekilde verilir. 1974’te hapishaneden çıkan Güney, burjuvaziye öfkesini, diğer filmlerinin aksine, bir kent filmiyle, küçük burjuva alışkanlıklarının çirkinliğini alabildiğine gözler önüne sererek gösteriyor. Halk insanı olan Âzem (Yılmaz Güney) ile fabrikatör; kaybolmuş, ...
Devamı »Menderes Samancılar’la Yılmaz Güney Üzerine
2. Yılmaz Güney Kültür ve Sanat Festivali kapsamında oyuncu Menderes Samancılar ile Yılmaz Güney sineması ile ilgili gerçekleştirilen söyleşinin tam metnini sunuyoruz. Söyleşinin 2 Yılmaz Güney Kültür ve Sanat Festivali Resmi Web sitesindeki linki: http://www.yilmazguneyksf.org//makale-roportaj/menderes-samancilarla-yilmaz-guney-uzerine.html ……….. -Sinema yolculuğunuz nasıl başladı? 1974 yılında bir derginin açtığı fotoroman kralı yarışması ile başladım. ...
Devamı »Necmettin Çobanoğlu ile Yılmaz Güney’li Yıllar
2. Yılmaz Güney Kültür ve Sanat Festivali’nin, Yılmaz Güney’in filmlerinden tanıdığımız, son olarak da İz/Rêç filminde izlediğimiz oyuncu Necmettin Çobanoğlu ile festival ve Yılmaz Güney sineması ile ilgili gerçekleştirdiği söyleşinin tam metnini sunuyoruz… Söyleşinin 2. Yılmaz Güney Kültür ve Sanat Festivali resmi web sitesindeki linkine http://www.yilmazguneyksf.org//makale-roportaj/necmettin-cobanolu-ile-ylmaz-gueneyli-yllar.html adresinden ulaşılabilir. -Sinemaya set ...
Devamı »Bursa: Beyaz Perdedeki Kent
Gidenler nerde kaldılar, özledim gülüşlerini Bir kenti güzelleştiren yalnız onlardı sanki (Ahmet Telli) Evliya Çelebi 17.Yy’da İstanbul dışına yaptığı ilk seyahatinde Bursa’ya gelir. Dönemin Bursasından bahsederken Uludağ’dan akan pınarların suladığı servi, çınar ve gülistanlar şehridir der. Ancak günümüzde durum değişmektedir. Hukuk, çevre ve insan hakkı tanımaz plan, program ve kararlarla ...
Devamı »Popüler Kültür Analizleri (2) – Kemal Sunal ve Popüler Filmler Üzerine Notlar
“Aşırı esinlenme” ile “intihal” arasında pek fark göremiyorum. Yazınsal alanda olduğu gibi sinemasal haritada da örnekleri bir hayli çok. Türk sinemasının ise söz konusu mevzuda kabahati daha da çok. Bir tür ikâme sorunu yaşadık Tanzimat’tan beri. Alıp yerine koyma, inşa etme… Fakat sinema söz konusu olunca durum çok daha vahim. ...
Devamı »Sinematik Dedikodular
Aşağıda yer alan asparagas dokümanın –muhtelif sinema dergileri, bazı kitaplar ve gazetelerden; ayrıca IMDb, Ekşi Sözlük vb. sitelerden yaklaşık 2024 yılında derlemiştim– birkısmının doğru olma olasılığı elbette var; fakat doğru da olsalar yanlış da, bu tarz magazinel fazlalıkların her daim birilerinin işine yaradığı da bir gerçek. Gazetelerin tirajının artması, oyuncuların ...
Devamı »