“Ben nesli tükenmekte olan bir türe aidim; entelektüelim.” (Alan Squier, The Petrified Forest) “İnsan ve sanatçı bir bütündür. İkisi de yerlerde sürünüyor.” (Luchino Visconti, Morte a Venezia) Kıymeti bilinmemiş Archie Mayo’nun parlak filmi The Petrified Forest (1936, Taşlaşmış Orman) dekadansın filmidir görünüşte; fakat satırarasında hep başka bir şey anlatıyormuş izlenimi ...
Devamı »Mulholland Drive (2001, David Lynch) – 2. Bölüm
Yazının öteki bölümlerini okumak için tıklayınız: Birinci ve üçüncü bölüm. “Filmlerin çoğu yüzeyde dolaşıyor. Derinlere inemiyorlar, çünkü saatte elli mil hızla su kayağı yapan birisi su yüzeyinin altına inemez. Fakat botunuz durursa -hatta yavaş bile gitse- inip suyun derinliklerine dalabilirsiniz. İyi fikirlerin olduğu yer diptir.” (David Lynch) (1) Bastırılmışın Geri ...
Devamı »Lost Highway (1997, David Lynch) – 2. Bölüm
Yazı dizisinin diğer bölümlerini okumak için bkz: Birinci, üçüncü ve dördüncü bölüm. Gizemli Adam & Bastırılmışın Geri Dönüşü “Ekranlar, videolar, röportajlar arasında yalnızca başkaları tarafından görülmüş olanı görüyoruz.” (Jean Baudrillard, Kötülüğün Şeffaflığı) (1) “Belirsizlik, yaşamın tüm alanlarına sızmıştır.” (Jean Baudrillard, Kusursuz Cinayet) (2) Lost Highway kendi sinemasal evrenine gönderme yapan ...
Devamı »Nietzsche ve Uygarlık Eleştirisi
Nietzsche, kendi felsefesini geleceğin felsefesi olarak nitelendirmişti. 19. yüzyılda modern toplumun radikal eleştirmenleri olan klasik anarşistler dahi, onun söylem tarzıyla buluşmanın bir imkânını yaratamamıştı. Nietzsche, çağdaşları ile arasındaki uçurumu şu sözlerle vurguladı: “Ödevimin büyüklüğü ile çağdaşlarımın küçüklüğü arasındaki oransızlık şuradan belli ki, beni işitmediler, görmediler bile.”[1] Aradan geçen zamanda Nietzsche’nin ...
Devamı »Picnic at Hanging Rock (1975, Peter Weir)
Birazdan okuyacağınız yazının asal konusu Picnic at Hanging Rock (1975, Hanging Rock’ta Piknik/Sevgililer Günü Pikniği) olsa da söz konusu şiirsel filmi derinlemesine kavrayabilmek için kapalı çekmecelerini bir bir açmamız gerekecek. Önce Peter Weir’a ve ilk önemli yapıtlarını verdiği kendi kıtasına, Avustralya sinemasına kısaca bakacağız. Ardından Picnic at Hanging Rock’u Viktoryen ...
Devamı »Gilles Deleuze’de Yeni Bir Düşünme Biçimi Olarak Sinema
“Sözcüklerin Kabuğunu Kırın” Gilles Deleuze Michel Foucault ile aynı dönem çalışmalarını ortaya koyan Gilles Deleuze, Fransız felsefi düşüncesinde oldukça ayrıksı bir yere sahiptir. Michel Foucault gibi, bilgi, erk ve arzu meseleleri üzerine yoğunlaşan Gilles Deleuze önemli yapıtlarının çoğunu Felix Guattari ile birlikte kaleme almıştır. Kapitalist düzenek içinde arzunun özgürleştirici imkânlarını ...
Devamı »Pauline Marie Rosenau - Post-modernizm ve Toplum Bilimleri
“Toplum biliminin başında post-modernizm hayaleti var bugün: Post-modern yaklaşımlar, bazılarının akla yatkın bazılarının abes olduğu söylenebilecek birçok açıdan, anadamar toplum biliminin temelinnde yatan varsayımları ve son otuz yıldaki araştırmalarının ürünlerini sorguluyorlar. Post-modernizmin meydan okumadığı şey yok gibi. Epistemolojik varsayımları reddediyor, metodolojik uzlaşımları çürütüyor, bilgi iddialarına direniyor, hakikatin her türlü versiyonunu ...
Devamı »Yüzük Kardeşliği: Tolkien, Politik Tarih ve Cinsiyetçilik
Baştan söylemek lazım. Bu bir eleştiri yazısı değil; sadece farklı bir “okuma” yapabilme çabasıdır. Fikir, Tolkien’in yarattığı dünyayı bir “kaçış” olarak - korkup kaçmaktan çok, güncel dünyadan sıkılıp kaçmaya vurgu yaparak- yorumlanmasını kabul etmiş olması; ancak yarattığı dünyanın iki dünya savaşı ile olan alegorisini reddetmesinden çıktı (1). Bu reddedişin kimi ...
Devamı »Bir Disiplini Yaşatma Çırpınışı: Tarihin Savunusu
Nerden çıktı tarihi savunmak? Hele ülkemizde yüce ilimdarlar olarak etrafta gezen, anlamadığımız belgeler ile sürekli karşımıza çıkıp, anlamadığımız bu belgelerden yola çıkarak dedelerimizin başlarından geçenleri anlatarak (veya yazarak) para kazanan bu kişilerin uzmanlıklarını mı sorguladı birileri? Anlaşılan o ki ülkemizde olmasa da birileri bunu yapmış. Öyle bir yapmış ki ünlü ...
Devamı »Tanrı, Yaşam ve Ölüm Sarmalında: Yedinci Mühür
“İşte burada bu gerçeğe ulaştım nihayet… Belki de en güzel yıllarım geride kaldı. Bir mutluluk olasılığının varolduğu yıllardı. Ama artık geri gelmelerini istemem.” Samuel Beckett Det sjunde inseglet (1957, Yedinci Mühür), metafizik dayanaklarını yitiren 20. yüzyıl insanının manevi karmaşasını irdeleyen bir filmdir. Her ne kadar zaman olarak Ortaçağ seçilmiş olsa ...
Devamı »Akira Kurosawa’nın Kagemusha & Ran Filmleri Üzerine
“İstediklerimize eriştiğimizde gönül rahatlığıyla bir sevinç duyamıyorsak hiçbir şey kazanılmamış, her şey yitirilmiş demektir. Yıkıp yok ederek yaşamaya çalışmaktansa, yok ettiğimiz şey olmak daha rahat olurdu.” Lady Macbeth (Macbeth, William Shakespeare) Japonya’nın soylu imparatoru Akira Kurosawa’nın Kagemusha (1980, Gölge Samuray / Dublör) ve Ran (1985, Kaos) filmleri koşut olarak okunması ...
Devamı »