Nietzsche’nin Müzik Üzerine Düşünceleri

8 Aralık 2024 Yazan: admin  
Kategori: Manşet, Metinler, Müzik, Sanat

Bütün sanatlar içinde yapısı gereği, insan duyularını en çok avucu içine alan, fiziksel olarak insanı büyüleme gücü en yüksek sanattır .”

Yazar , bir dahi; ama düşünceleri karmaşık, felsefi görüşleri ve estetik duyarlılığı belli belirsiz; derinden derine birbirine karşıt, yapıları ve kaynakları hiç uyuşmayan bazı kuramları ve zevkleri olan Friedrich ’nin düşünce dünyasının karmaşıklığını ve karanlık döneminin dâhiyane evresini ele almaktadır ’nin Üzerine Düşünceleri adlı eserinde. Eserin asıl teması; ’nin, “Tragedyanın Doğuşu”ndan “ Bayreuthta” kitabına değin uzanan düşünceleri ve ölümünden sonra bulunan, bu eserlerle ilgili, notlar perspektifinde ’nin üzerine olan görüşleridir.

Yazar, üzerine ilk fikirleri evrenin metafizik-estetik bir anlayışına dayanan ’nin savlarını, Arthur – Eski Yunanlılar (özellikle Apollon – Dionysos) ekseninde ele almıştır. Eserde “…Yunan doğasının temelde müziğe dayalı bir doğa olduğunu, bunun uzun süre, önce Sokrates felsefesinin, sonra sonra Hıristiyanlık insancılığının içinde boğulduğunu, şimdi ise çağdaş müzikte ve özellikle ’de yeniden ortaya çıktığını, bütün bunların sonuncunda yaratısı dürtüsü ve gereksiniminin dünyanın karamsarca algılanmasına bağlı olduğu…” kanıtlanan savların başında gelmektedir.

Karşılıklı beslendiğine inandığım “ ve ”nin mükemmel uyumu, Lassserre’in “’nin Üzerine Düşünceleri” adlı bu eserinde ispatlanmıştır. Eserin arka kapağındaki yazı ise ilgi çekicidir:

’nin düşünce evreninde daima büyük bir yer tutar. Yazarlık yaşamının başlarında müziksel esini ve heyecanını metafizik gerçekliklerin bir aracısı gibi almıştır. İnsan aklının gelişiminde ve insan ruhunun oluşumunda müziği daima ön planda tutmuştur. , o dönemde, onun düşün dünyasının neredeyse tümünü kapsıyordu. ‘Müziğin derinliklerinde doğmuş olanlar ve bu dünya ile ilişkileri temelde müzikle kurulmuş olanlar’ için yazıyordu denebilir.”

Eski Yunan’dan günümüze kadar birçok filozof az da olsa müzikle ilgilenmiştir. Platon, Aristoteles, Sokrates, Konfiçyus, Descartes, Leibniz, Hegel, Kant, ve nihayet … gibi filozofların eserlerine baktığımızda az çok müzikle ilgilendikleri, hatta teorilerine katkıları olduğu anlaşılır. ’nin -kendisinin kendisiyle olan mücadelesinde- anlayışı ’e olan ilgisinden anlaşılmaktadır. Schopenhouer-Wagner ekseninde geliştirmiş olduğu bu felsefesi, hayatının inişlerini ve çıkışlarını belirlemiş, aynı zamanda ’nin çelişkili ruhsal durumunun felsefesine yansımasının tamamlayıcısı olmuştur diyebiliriz…

’yi anlamak gerçekten zordur. Bırakın hakkındaki düşüncelerini, felsefesi hakkında da sağlam bir yorum yapamayız. Çünkü çelişkilerin adamıdır… Kendi yansımasında bile çelişki vardır. Bu eserde, ’nin, ’in kuramı ve müziksel esin başta olmak üzere, müzikli dramada müziğin mimik ve söz ile bağlarına paralel olarak opera hakkındaki eleştirileri, Wagner’e ve onun ına değgin karmaşık düşüncelerinin izini sürebilir, az da olsa bazı soru işaretleri hakkında ipuçları bulabilirsiniz…

Kitabın künyesi: , ’nin Üzerine Düşünceleri, çev: İlhan Usmanbaş, Pan yayıncılık - 2. basım: Haziran 1997

Yazan: