Bu yıl da korktuğum başıma gelmemiş ama gelecek yıl için Kemal Gündüzalp’in bana kötü bir haberi varmış. Korktuğum bu kez başıma geliyor, “2014 Öykü Yıllığı - Öykü Yağmuru 3” (1) ile yıllık hazırlamayı bırakıyormuş. 2024 ve 2024 (2, 3, 4) yıllıklarından sonra yayımladığı bu yıllık sonuncusu olacakmış. Gerekçelerini sunu bölümünde ...
Devamı »Hakan Bilge’nin Godfather Mitosu Adlı Kitabı Çıktı
SanatLog editörü Hakan Bilge’nin Godfather Mitosu adlı sinema kitabı Şule Yayınları arasından çıktı. Godfather Mitosu, Coppola’nın kuşatıcı bir bakışı hak eden gangster üçlemesini enine boyuna tartışan, bu filmlerdeki göstergeleri titiz bir bakış açısıyla analiz eden, kapsamlı ilk Türkçe çalışmadır. Sinema tarihinin “en iyi bilinen mafya ailesi” Corleone’lerin iç ve dış ...
Devamı »Münferit (2007, Dersu Yavuz Altun)
Derin Devlet’e Giriş: Münferit’i Yeniden Okumak “Sadizm, bireysel kimliği oluşturmakta kullanılan uzaklaştırma, ayırma ve nesneleştirme işlemlerinin en aşırı biçimidir. Eşduyum, bağlılık ve bağımlılık gibi kadın toplumsallaşmasına has özelliklerden arınan (yalnız yaşayan) kahraman, ölçüsüz bir bağımsızlık, bağsızlık ve eşduyum yoksunluğu kazanır. İşkence, muhafazakâr toplumsallaşmanın mantıksal sonucu, aşırı bireyciliğin gerçek yüzüdür.” (Ryan ...
Devamı »Zamanımızın Bir Feministi: Pamuk Prenses
Donald Barthelme’den bir yapısöküm metni Deneysel yazının devi Doland Barthelme, feminist unsurlar taşıyan Pamuk Prenses adlı postmodern romanıyla ilk kez Türkçede… İlk kadın fotoğrafçı Julia Margaret Cameron, yaşadığı Viktorya çağının yüksek ahlâk anlayışına ve kutsal yasaklarına, çevresine ihanet edercesine karşı gelmiştir. Çektiği tüm kadın portrelerinde, savrulan, ana hatları ortaya çıkaran, ...
Devamı »Karışık Pizza (1998, Umur Turagay)
Tarantinesk Bir Gangster Filmi Giriş Hollywood’da 80’lerden itibaren başrolünde kadınların yer aldığı polisiyeler çekilmeye başlanmıştır: Freudyen temaları Hitchcockyen kişilik araştırması ile buluşturan House of Games (1987, Oyun Evi, David Mamet) ile meşum dişiliğin doğasını takip eden Black Widow (1987, Karadul, Bob Rafelson) söz konusu filmlerden sadece ikisi. Yine 80’lerden başlayarak ...
Devamı »Çıplaklığın Çevirisi, Dillerin Dilsizliği
“Hiçbir gerçek sanat yapıtı, anlamı ile güzelliğini çırılçıplak ortaya sermez.” Akşit Göktürk’ün “Çeviri: Dillerin Dili” kitabında geçen bu sözü, edebiyat metniyle diğer metinler arasındaki farkı da unutulmayacak biçimde özetliyor. (1) Edebiyat metinlerinin çevrilmesindeki güçlüğü, yazarın yaşadığı ve yapıtlarında yansıyan zamanlar ve konumlarla, ulaştırılmak istendiği farklı dünyalar arasındaki uçuruma dayandırıyor: “Bir ...
Devamı »Persona (1966, Ingmar Bergman)
Persona Filmindeki Oyuncu-Seyirci Algısı ve Sessizlik Üzerine Latince “’person\a-ae’ yani maske; karakter, rol; kişi, kişilik” anlamına gelmektedir. İsme etimolojik olarak bakarsak, “per: herhangi bir şeyin içinden, ortasından geçmek, son\us –i: ses, gürültü; ton” olarak literatürde yerini almıştır. Tiyatro kökenli olan Bergman’ın filminin taşıdığı mesaj doğrultusunda, filme böyle bir isim atfetmesi ...
Devamı »Franz Kafka
ANOREKSİK BİR ASEKSÜEL Helene Cixous, Prag’a gidiş amacının, Kafka’nın mezarını görmek olduğunu yazar “Şatoya Saldırılar” başlıklı yazısında. Mutlak olarak bakmak istediği bir anıt taştan ötesi; onun “eli, izi, ayakizi, doğal ve çıplak etli yüzü yani tanrının göz kapakları”dır. Cixous’nun çıplak etli yüzü, tanrının gözkapaklarıyla özdeşleştirmesi, tenselden tinsel olana ulaşma arzusu, ...
Devamı »Yalancının Mumu Yanmasa da Yanar: Fellini Sinemasında İktidarsızlık
Bazılarına göre Casanova sefahat peşinde kibirli bir aristokrattır, bazılarına göreyse birlikte olduğu her kadında nafile annesini arayan kaybolmuş bir çocuk. Fellini sinemasındaysa çift anlamlıdır Casanova. Çelişkili biçimde, bir yandan yaşama sevincini kaybetmiş kadınları iyileştiren bir şifacı, diğer yandan annesinden korkan bir firaridir. Ömrü annesini aramakla değil, aksine ondan kaçmakla geçmiştir. ...
Devamı »Yaralı Kurt (1972, Ömer Lütfi Akad)
Yeşilçam Gangsterinin Kaderi “Beni öldürmeyen şey güçlendirir.” (Nietzsche) Giriş Selim İleri’nin İngiliz romancı Graham Green’in A Gun for Sale (Kiralık Silah) isimli anlatısından uyarladığı ve Ömer Lütfi Akad’ın yönettiği, başrolünde ise Cüneyt Arkın’ın yer aldığı Yaralı Kurt (1972) Yeşilçam’da genellikle sadistik ve içeriksiz erkek öyküleri anlatan ve bugün çoğu unutulmuş ...
Devamı »Ex Machina (2015, Alex Garland) – 2. Analiz
Aslında bu yazıyı yazma konusunda pek hevesli değildim, zaten Orhan’ın yazısı birçok noktayı açıklamış bir yazıydı. Bu yüzden bu yazı o yazıya ek olarak alınabilir. Filmin adının da ifade ettiği ve Orhan’ın belirttiği gibi, Theos ya da Deus Ex Machina, makineden tanrıyı niteler. Filmde ise tanrı kısmı düşmüştür, yani yok ...
Devamı »Vagina Dentata Babafingo’ya Karşı…
Margaret Atwood’un söylediği gibi tüm kadınlar “iki ayaklı rahim” muamelesi görüyor. Ama dişli vajinanın babafingoyla mücadelesi yüzyıllardır sürüyor… Erkek çocuk, annesinin vajinası olduğunu bilmez, onun da penisi olduğunu sanır. Buna mukabil kız çocuk da bilmez kendinde vajina olduğunu. Budanmış bir penis olan klitorisine, her şeyi dışlar şekilde yatırımda bulunur, erkek ...
Devamı »Toz Bulutları
Bu yazıda bir yalnızlık senfonisinden söz etmek istiyorum. Ama amacım yalnızlığı değil, toz bulutlarının birliğini anlatmak. Yazarların kendi çalışmalarından söz etmelerinin pek hoş karşılanmadığını biliyorum. Yine de, uzunca bir ön hazırlık döneminden sonra son metnini yazmaya başladığım sıralarda Yalnızlık Senfonisi’ne bir ayrıcalık tanımayı düşünmüştüm. Cumhuriyetin onuncu yılında doğan Keriman Hanım’ın ...
Devamı »Şeytanın Müziği: Rock’n’ Roll ya da Üstinsanın Estetik Metafiziği
İddia ederim ki benim üstinsan dediğime siz şeytan diyeceksiniz. – Friedrich Nietzsche Kalıcı olan tüm kültürel ürünler tabandan yetişir, iktidarın göğünden zembille inmez. Tepeden dayatılan hiçbir uygulama kitleler tarafından uzun vadede kabul görmez. Örneğin, tek parti döneminde İnönü radyodan ısrarla klasik batı müziği yayınları yaptırmasına rağmen hali hazırda bu türe ...
Devamı »Karşılaştırmalı Yaşam Taslakları, Yarışmak ve Kazanmak
Günümüz dünyasını bir çırpıda anlatmak istesek hangi sözcüğü seçmeliyiz? En yaygın kullanılan olmasa ve tüm olup bitenleri açıklamasa da, en azından çok önemli bir ipucu veren, herkesin bildiği tek bir sözcük bulabilir miyiz? Tüm karmaşıklığı, bilinçli veya amaçsız eklenen sayısız kavramı eleyebilirsek sanırım tek bir sözcük kalacaktır. Rekabet. …. Günümüzde ...
Devamı »