İstanbul Modern’de Türk ve Alman Filmleri

İstanbul Modern, göçün 50. yılı nedeniyle Türk ve Alman filmlerinden bir seçki sunuyor

“Karşıdan Bakış”

İstanbul Modern Sinema, Türkiye’den Almanya’ya göçün 50. yılı nedeniyle Goethe Enstitüsü işbirliğiyle, 20-30 Ekim 2024 tarihleri arasında ‘Karşıdan Bakış’ başlıklı bir film seçkisi sunuyor. Sinema yazarı Engin Ertan’ın hazırladığı seçkide yer alan Türk / Alman yapımı filmler diğer kültürden bireylerin temsiline odaklanıyor.

Seçkide yer alan, farklı zamanlara ait hikayeler içeren ve farkı türlere ait 17 film, birbirimizi nasıl gördüğümüz ve algıladığımız fikrine yoğunlaşırken, göç çerçevesinde Almanya ve Türkiye arasındaki bağa, kültürel ilişkiye vurgu yapıyor.

Program, Halit Refiğ’in yönettiği Bir Türk’e Gönül Verdim (1969) ve Günter Wallraff’in Almanya’daki yabancı düşmanlığını ele alan, yayınlandığı dönemde uluslararası başarı elde eden aynı adlı romanından uyarlanarak çekilen En Alttakiler (1986) belgeseliyle başlıyor.

Şerif Gören’in yönettiği, Türkiye’den Almanya’ya göç edenlerin bir zamanlar sloganı haline gelen Almanya Acı Vatan (1979); Şerif Gören’in yönettiği ve Zuhal Olcay’a Almanya’da Altın Film Şeridi En İyi Kadın Oyuncu ödülünü getiren Sahte Cennete Veda (1989); yönetmenliğini Sinan Çetin’in yaptığı ve Uluslararası Moskova Film Festivali’nde Hülya Avşar’a En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandıran Berlin in Berlin (1992) gibi çekildiği dönemde ses getiren filmlerin yanı sıra programda şu filmler bulunuyor: Karl May’ın Şark Çemberi dizisindeki aynı adlı romanından uyarlanan Haydut (1964); yönetmen Jeanine Meerapfel’in belgesel, söyleşi ve canlandırma sahneleriyle 1970’te işçi olarak Berlin’e giden Melek Tez’in yaşamını ve deneyimlerini aktardığı Melek Gidiyor  (1985);  Hark Bohm’un yönettiği, Türk kızı Yasemin’in Jan’la giderek yoğunlaşan ilişkisi yüzünden ailesiyle yaşadığı sorunları anlatan Yasemin (1988); Şerif Gören’in yönettiği ve başrolünde Kemal Sunal’ın oynadığı Polizei (1988); Dorris Dörrie’nin yönettiği ve Alman sinemasındaki en ilginç Alman-Türk karakterlerden birine sahip olan Doğum Günün Kutlu Olsun, Türk! (1992); ve Türk sinemasında çekilmiş nadir ajan filmlerinden biri olan Muzaffer Aslan’ın Ankara Ekspresi (1970).

Son yıllarda çekilen filmler arasında ise yönetmen Fatih Akın’ın İstanbul’daki müzik çeşitliliğini anlatan İstanbul Hatırası (2005) başlıklı belgeselinin yanı sıra, Anno Saul’un yönetmenliğini yaptığı eğlenceli Kebab Connection (2004), Detlev Buck’un yönettiği ve 15 yaşındaki Michael ile annesi Miriam’ın öyküsünü anlatan Acımasız (2006), Richard Huber’in yönettiği Bahtı Açık (2008), İsmail Necmi’nin yönettiği ve İstanbul’da yaşayan Alman Petra’nın sıra dışı hayatını konu alan belgesel Bunu Gerçekten Yapmalı mıyım? (2008), çocuklukları ve gençliklerini Almanya’da geçirmiş Bülent, Murat, Fatoş ve Çiğdem’in İstanbul’da yer alan bir çağrı merkezindeki yaşamını konu edinen ve Martina Priessner’in yönettiği Yedek Memleket (2010) adlı filmler yer alıyor.

Film gösterimleri müze ziyaretçilerine ücretsizdir.

Bir Türk’e Gönül Verdim
Türkiye, 1969, siyah-beyaz
Yönetmen: Halit Refiğ
Oyuncular: Ahmet Mekin, Eva Bender, Seden Kızıltunç, Bilal İnci
Türkçe

20 Ekim Perşembe, saat 17.00

Eva ve Almanya’da konuk işçi olan İsmail bir çifttir. Bir süre sonra Türkiye’ye dönmeye karar veren İsmail, Eva ve ortak çocuklarını Almanya’da bırakır. Eva iki yıl aradan sonra İsmail’in peşinden Türkiye’ye gider ve onu memleketi Kayseri’de arar. Sonunda bulur da, ama İsmail evlenmiştir. Eva yabancı bir ülkede başının çaresine bakmak zorunda kalır. İşçi olarak Almanya’ya gitme hayalleri kuran Mustafa, kadına yardım eder. Eva yavaş yavaş Mustafa’ya aşık olduğunu ve Türk kültürüne hayran kaldığını fark eder.

En Alttakiler (Ganz Unten)
Almanya, 1986, 100’, renkli
Yönetmen: Jörg Gförer
Oyuncular:  -
Türkçe dublajlı

20 Ekim Perşembe, saat 19.00

Günter Wallraff uluslararası başarı elde eden kitabı En Alttakiler’de Almanya’daki yabancı düşmanlığını ele alır. Türk işçisi Ali olarak çeşitli işlere girip çıkan Wallraff, bu arada konuk işçilerin sık sık maruz kaldıkları sömürü ve düşmanlığa da tanık olur. Wallraff kitabında göçmenlerle yaptığı söyleşilere de yer verir. Belgeselde ise gizli kamerayla çekilen görüntüler ve sonradan yapılan söyleşiler yer alıyor. Kitap ve film Türkiye’de büyük ilgi görmüştü.

İstanbul Hatırası (Crossing the Bridge: The Sound of Istanbul)
Almanya, 2024, 90’, renkli, 35mm
Yönetmen: Fatih Akın
Oyuncular: Alexander Hacke, Baba Zula, Duman, Erkin Koray, Ceza, Mercan Dede
Almanca/ Türkçe

21 Ekim Cuma, saat 13.00

Bu belgesel filmde, yönetmen Fatih Akın ve müzisyen Alexander Hacke (Einstürzende Neubauten) İstanbul’a giderek,  bütün dünyadan sanatçılar, müzisyenler, DJ’ler ve sinemacılar için bir çekim merkezi haline gelen Boğaz kıyısındaki metropolün müzik kültürünün izini sürüyor.

Kebab Connection
Almanya, 2024, 91’, renkli, 35mm
Yönetmen: Anno Saul
Oyuncular: Nora Tschirmer, Denis Moschitto, Güven Kıraç, Adnan Meral, Sibel Kekili
Almanca, İngilizce ve Türkçe altyazılı

21 Ekim Cuma, saat 15.00

Hamburg’un Schanzenviertel semtinde yaşayan İbo (İbrahim) tutkulu bir Bruce Lee hayranıdır. İlk Alman Kung Fu filmini çekerek sinema tarihine geçmeyi aklına koyan İbo bu hedefine, amcası Ahmet’in dönerci dükkanı için çektiği bir reklam spotuyla yaklaşır. Amcası durumdan hiç hoşnut olmasa da, spottan büyülenen sinema izleyicileri gösterimlerden sonra Ahmet’in dönerci dükkanına akın eder. İbo’nun aniden üne kavuşurken sevgilisi Titzi beklenmedik bir biçimde hamile kalır. Ancak İbo, babalık sorumluluğunu taşıyamaz.

Almanya Acı Vatan
Türkiye, 1979, 85’, renkli
Yönetmen: Şerif Gören
Oyuncular: Hülya Koçyiğit, Rahmi Saltuk, Suavi Eren, Mine Tokgöz
Türkçe

21 Ekim Cuma, 19.00

Yalnızca para kazanmak için Almanya’da bir robot gibi çalışan Güldane Türkiye’de yaz tatilini geçirirken, Almanya’ya gitmek isteyen Mahmut’la tanışır. Mahmut, Güldane’ye onunla anlaşmalı evlilik yapması için yüklü miktarda para teklif eder. Güldane hiç düşünmeden teklifi kabul eder. Almanya’ya döndükten sonra Güldane önce Mahmut’la hiç ilgilenmez. Ancak sonradan kendisini taciz eden bir Türk’ten kurtulmak için Mahmut’la yakınlaşır. Böylece gerçekten karı-koca olurlar. Bir halk türküsünün adı olan Almanya Acı Vatan, uzun süre Türkiye’den Almanya’ya göç edenlerin sloganı olmuştu.

Haydut (Der Schut)
Almanya/Fransa/İtalya/Yugoslavya, 1964, 107’, renkli
Yönetmen: Rober Siodmak
Oyuncular: Lex Barker, Marie Versini, Ralf Worter, Rik Battaglia, Dieter Borsche
Almanca, Türkçe altyazılı

23 Ekim Pazar, saat 13.00

Maceraperest Kara Ben Nemsi Efendi ile beceriksiz ve sakar arkadaşı Hacı Halef Ömer bir arkadaşlarının kaçırıldığını öğrenince Arnavutluk yollarına düşerler. Arkadaşlarını, “Haydut” namıyla Balkanlar’a korku salan bir caninin adamları kaçırmıştır. Gözüpek atlılar daracık patikalarda heyecanlı bir sürek avı başlatır. Haydut, Karl May’ın Şark Çemberi dizisindeki aynı adlı romanından uyarlanmıştır.

Sahte Cennete Veda
Almanya, 1989, 96’, renkli, 35mm
Yönetmen: Tevfik Başer
Oyuncular: Zuhal Olcay, Brigitte Janner, Ruth Ólafsdóttir
Almanca

23 Ekim Pazar, saat 15.00

Kocası tarafından aşağılandığı, hırpalandığı ve tecavüze uğradığı için korku içinde yaşayan Elif’in işkencecisini öldürmekten başka çaresi kalmamıştır. Altı yıl hapis cezası alan Elif kadınlar hapishanesinin kaba ve şiddet dolu dünyasında ayakta kalmaya çalışır. Ancak zamanla cezaevinin küçük dünyasını, içinde büyüdüğü Türk toplumunun katı değer yargılarının ötesinde, kişisel gelişimi için korunaklı bir alana dönüştürmeyi başarır. Almanca öğrenir, arkadaş edinir ve erkekler koğuşundan bir hükümlüye aşık olur. Ama mutluluğu ve daha iyi bir gelecek umudu fazla sürmez: Ağır hapis cezası almış bir yabancı olarak sınır dışı edileceğini öğrenir. Türkiye’de ise Elif hakkında kocasını öldürdüğü için yeni bir dava açılmıştır.

Berlin in Berlin
Almanya/Türkiye, 1992/1993, 99’, renkli
Yönetmen: Sinan Çetin
Oyuncular: Hülya Avşar, Armin Block, Cem Özer, Aliye Rona
Türkçe

23 Ekim Pazar, saat 17.00

Thomas bir kavga sırasında yanlışlıkla Mehmet’i öldürür. Özür dilemek için Mehmet’in ailesini evlerinde ziyaret eder. Mehmet’in kardeşi intikam planları yapmaktadır, ama Türk geleneklerine göre Thomas’ı evlerinde konuk olduğu sürece öldürmesi imkansızdır. Thomas bunu öğrenince evden ayrılmamakta ısrar eder. Sinan Çetin’in gelenekleri tiye alırken, bir yandan da iki farklı kültürün ve ölüm ile yaşamın aslında ne kadar birbirine yakın durduğunu göstermeye çalıştığı Berlin in Berlin gişede büyük başarı sağlamıştı.

Bahtı Açık (Auf der Sonnenseite)
Almanya, 2024, 87’, renkli
Yönetmen: Richard Huber
Oyuncular: Mehmet Kurtuluş, Peter Jordan, Aykut Kayacık, Burak Yiğit
Almanca, Türkçe altyazılı

27 Ekim Perşembe, saat 13.00

Cenk Batu aylardır görünürde ciddi bir iş adamı olan Petermann adına gizli ve riskli bir görev üstlenmiştir. Cenk tam şirketin tepesinde yer alanların arasına girmek üzereyken, acımasız bir liyakat sınavında başarısız olur. Tam da o sırada şefi Uwe kendisine yeni bir görev verir: Cenk’in küçük suçlar işleyen bir Türk rolünde hastaneye girmesi ve burada bıçaklanmış yatan Deniz aracılığıyla, dışarıya su sızdırmayan Nezrem çetesiyle ilişki kurması gerekmektedir. Deniz ise resmi olarak bir restoran işleten ve sebze toptancılığı yapan, ama gerçekte hırslı bir çete lideri olan Tuncay Nezrem’in yeğenidir.

Polizei
Almanya/Türkiye, 1988, 96’, renkli
Yönetmen: Şerif Gören
Oyuncular: Kemal Sunal, Babett Jutte, Yalçın Güzelcem, Jaya Gürel, Nilüfer Usku
Almanca/Türkçe

27 Ekim Perşembe, saat 15.00

Berlinli sempatik çöpçü Ali Ekber Türkiyeli bir göçmendir. Tiyatro aşığı Ali’nin hayali bir gün oyuncu olmaktır. Hayalini gerçekleştirmek için şehirdeki sayısız göçmen tiyatro gruplarından birine katılan Ali, oynadığı polis rolüne kendini öylesine kaptırır ki, oyundaki kostümünü tiyatro dışında da giymeye başlar. Bu devlet memuru rolünün sokaktaki insanlara da inandırıcı gelmesi, heyecan yaratan bir dizi duruma neden olur.

Doğum Günün Kutlu Olsun, Türk!

Almanya, 1992, 109’, renkli
Yönetmen: Doris Dörrie
Oyuncular: Hans Czypionka, Özay Fecht, Meret Becker, Doris Kunstmann
  Almanca, Türkçe altyazılı

27 Ekim Perşembe, saat 17.00

Almanya’da büyüyen ve Türkçe konuşamayan özel dedektif Kemal Kayankaya’nın Frankfurt’taki köhne dedektiflik ofisine bir müşteri gelir. Genç bir Türk olan İlter, dedektiften kaybolan kocasını aramasını ister. Yönetmen Dorris Dörrie’nin filmi Alman sinemasındaki en ilginç Alman-Türk karakterlerden birine sahiptir. Almanlar tarafından yabancı ve Türk olduğu için sürekli aşağılanan Kayankaya, Frankfurt’un Türk çevrelerinde ise Alman olarak kabul edilir.

Ankara Ekspresi
Türkiye, 1970, 79’, renkli
Yönetmen: Muzaffer Arslan
Oyuncular: Ediz Hun, Filiz Akın, Kadir İnanir, Leyla Sayar
Türkçe

27 Ekim Perşembe, saat 19.00

Muzaffer Arslan’ın çektiği Ankara Ekspresi, Esat Mahmut Karakurt’un aynı adlı romanının sinemaya ikinci uyarlamasıdır. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de geçen film, Alman ajanı Hilda ile Türk binbaşı Seyfi’nin aşk hikayesini anlatır ve Türk sinemasında çekilmiş nadir ajan filmlerinden biridir. Hilda karakteri sadece bir Türk erkeğine değil, Türk kültürüne de aşık olmuştur ve o yıllarda Türk sinemasında çok sık rastlanan Avrupalı kadın klişesine uygundur.

Bunu Gerçekten Yapmalı mıyım?
Türkiye, 2024, 86’, renkli, 35mm
Yönetmen: İsmail Necmi
Oyuncu: Petra Woschniak, Herold
Almanca/Türkçe

29 Ekim Cumartesi, saat 13.00
Belgesel, İstanbul’da yaşayan Alman Petra’nın sıra dışı hayatına eşlik ediyor. Film, Almanya’da yaşayan Türk işçilerin hikayelerinin tam aksini ironik bir dille anlatıyor. Petra’nın hayatı, gizemli ve maskeli Herold’la yapılan uzun “oturumlar” sırasında gözler önüne seriliyor ve izleyici Petra hakkında İstanbul ve Almanya dışında, aile, dostlar, uyuşturucu ve ölüm gibi konularla ilgili de pek çok şey öğreniyor.

Acımasız (Knallhart)
Almanya, 2024, 98’, renkli, 35mm
Yönetmen: Detlev Buck
Oyuncular: David Kross, Erhan Emre, Jenny Elvers-Elbertzhagen, Oktay Özdemir
Almanca, İngilizce ve Türkçe altyazılı

29 Ekim Cumartesi, saat 15.00
Michael Polischka 15. yaş gününde annesi Miriam’la birlikte Berlin’in şık semti Zehlendorf’ta kapının önüne konur, çünkü Miriam çekiciliğiyle birlikte yeni zengin sevgilisi Dr. Peter’in gözünde orada yaşama hakkını da yitirmiştir. Polischka ailesi şimdi Neukölln’deki yeni hayatlarına alışmak zorundadır. Ama Miriam sadece yeni sevgilileriyle meşgulken, oğlunun hayatı cehenneme dönüşür. Şiddetin yaygın olduğu Neukölln’de çetelerin kanunları hüküm sürmektedir: Erol ve kabadayı arkadaşları, zayıf olan herkese şantaj yapmaktadır.

Yedek Memleket (Wir Sitzen im Süden)

Almanya/Türkiye, 2024, 88’, renkli
Yönetmen: Martina Priessner
Oyuncu: -
Almanca/Türkçe

29 Ekim Cumartesi, saat 17.00

Telefonda kendilerini Ralf Becker ya da Ilona Manzke olarak tanıtırlar. Hepsi kibar, sabırlı ve işinde uzmandır. Zaman zaman çalıştıkları şirketin yerini soran müşterilere “güneydeyiz” yanıtını verirler. Çağrı merkezi temsilcilerinin gerçekten de güneyde, İstanbul’un ortasında büyük, klimalı bir ofisleri vardır. Lufthansa’dan Neckermann’a bir dizi Alman şirketi burada düşük maaşlı kalifiye işgücü bulmuştur. Bülent’in, Murat’ın, Fatoş’un ve Çiğdem’in ortak yanı çocuklukları ve gençliklerini Almanya’da geçirmiş olmalarıdır. Yıllar sonra bile kendilerini anne babalarının memleketine ait hissetmezler ve burada kendilerine bir “İkinci Almanya” yaratırlar.

Melek Gidiyor (Die Kümmeltürkin geht)
Almanya, 1985, 88’, renkli
Yönetmen: Jeanine Meerapfel
Oyuncu: Melek Tez
Almanca, Türkçe ve İngilizce altyazılı

30 Ekim Pazar, saat 15.00

Melek Tez 1970 yılında genç bir işçi olarak Berlin’e gelir. Kendinden emin bir kadın olan Melek burada maruz kaldığı düşmanlığa, nefrete ve ırkçı söylemlere önce ironi ve mizahla yanıt verir, hatta hiç gocunmadan kendini de Almanların Türkler için kullandığı aşağılayıcı bir benzetmeyle “Kümmeltürkin” olarak tanıtır. Ama 14 yıl bu şekilde aşağılandıktan sonra savaşçı cesareti, teslimiyet ruhuna üstün gelir: Melek Tez memleketine geri döner. Belgesel ve canlandırma sahnelerden ve söyleşilerden oluşan filmde yönetmen Jeanine Meerapfel, Melek Tez’in hareketli yaşamını ve deneyimlerini aktarıyor.

Yasemin
Almanya, 1988, 89’, renkli, 35mm
Yönetmen: Hark Bohm
Oyuncu: Ayşe Romey, Uwe Bohm, Şener Şen, İlhan Emirli
Almanca, Türkçe altyazılı

30 Ekim Pazar, saat 19.00

Yirmi yaşındaki Jan başarılara alışık, mutlu, girişken bir gençtir. Bir gün judo antrenmanı sırasında güzel ve gizemli Yasemin’i görür ve bu Türk kızına ilk bakışta aşık olur. Yasemin önce Jan’ın kendine yaklaşmasına izin vermez ve onu reddeder. Jan sonunda kızın kalbini çalmayı başarır, ancak kısa bir süre sonra onun ikili bir hayat sürdüğünü anlar: Yasemin dışarıda genç, özgür bir kadın gibi yaşarken, kalabalık ailesinin içinde geleneklere göre yetiştirilmiş bir Türk kızıdır. Yasemin, Jan’la giderek yoğunlaşan ilişkisi yüzünden ailesiyle büyük sorunlar yaşamaya başlayacaktır.   

SanatLog Haber

sanatlog.com