100 Ayrı Karede İstanbul’un 100 Spor Kulübü

2012 Avrupa Spor Başkentliğine seçilen İstanbul’un 100 spor kulübünün tarihçesi kitaplaştırıldı. ‘İstanbul’un 100 Spor Kulübü’ adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Kültür AŞ tarafından hazırlanan kitapta, İstanbul’a golf ve futbolun girişi başta olmak üzere ilginç tarihi bilgiler yer alıyor. 

Günümüzün en önemli takımlarından Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş’ın kuruluş ve tarihsel gelişimleri hakkında da bilgilerin verildiği kitapta, Osmanlı İmparatorluğundaki azınlıkların kurduğu takımlar, futbolun Osmanlı’ya gelişi, atıcılık, okçuluk, güreş ve değişik spor dallarında kurulan takımlar ve tarihsel gelişimleri anlatılıyor.

‘İstanbul’un Yüzleri Serisi’ projesi kapsamında spor muhabiri Hacı Hasdemir tarafından hazırlanan ve kapsamı genişletilerek 2024 baskısı yapılan kitapta, tarihsel olarak İstanbul’da çeşitli spor dallarında faaliyet gösteren diğer kulüpler hakkında da bilgiler veriliyor.

 

Her sayfada birbirinden ilginç 100 ayrı karenin yer aldığı İstanbul’un 100 Spor Kulübü kitabında ayrıca Okmeydanı’nda golf oynayan şair Yahya Kemal‘in ve Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’nun 1930′lu yıllardaki halini gösteren fotoğraflar da yer alıyor.

Saltanat kayıkları arasında kürek yarışları

Askerlerin savaşta daha fazla yararlılık göstermesi ve dönemin padişahları tarafından özel olarak desteklenen okçuluğun gelişimi amacıyla İstanbul’un 1453′te Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesinin ardından, bugünkü ‘Okmeydanı’ semti bir fermanla resmen okçuluk için ayrıldı ve bölgelerdeki okçuluk çalışmasının nasıl yapılacağına dair bir nizamname dahi yayınlandı. O dönem kurulan ve ismine ‘Okçuluk Tekkesi’ ismi verilen kuruluşların, bugünkü spor kulüplerinden pek bir farkı bulunmuyordu. 

Çeşitli dönemlerde kurulan güreş tekkelerinin çalışma yöntemlerinin günümüzde bile geçerliliğinin koruyacak kadar ileri ve modern olduğu da anlaşılıyor. Osmanlı saraylarında özel padişah gösterileri için ‘Hasan Pehlivan Bölüğü’ kurulmuş, özellikle padişahlar 4. Murat ve Abdülaziz dönemlerinde pehlivanlara büyük önem verilmişti.

Saltanat kayıkları arasında yapılan iddialı kürek yarışları da, büyük ilgi görürken, ilk modern sporlar 1481′de kurulan Galatasaray Lisesi’nde yapılmaya başlandı.

İlk maç Rum takımıyla

Futbol, Osmanlı İmparatorluğunda ilk kez 1870′li yıllarda payitaht İstanbul’dan uzak kentlerde, Selanik ve İzmir’de oynanmaya başlandı. Bu oyun o dönemlerde dini inançların da etkisiyle Müslüman Türkler arasında rağbet görmediğinden ilk defa gayrimüslim ve yabancı uyruklular arasında oynandı. 1890′lı yıllarda İstanbul’un Moda semtinde yaşayan bazı İngiliz aileler futbolu İstanbul’a getiren ilk kişiler oldu.

O dönemlerde istibdat yönetiminin hüküm sürdüğü payitaht İstanbul’da, insanların amacı ne olursa olsun bir araya gelmelerine şüpheyle yaklaşılıyor, en az 22 oyuncuya ihtiyaç duyulan futbola da soğuk bakılıyordu.

Türk gençlerinin, gayrimüslim ve Levantenlerin oynadıkları bu oyuna uzak kalmalarının temel nedeni bu olurken, Sultan 2. Abdülhamid’in tahtta olduğu bu dönemde Türk gençlerinin dernek kurmaları da yasaktı.

Müslüman Türk gençleri bu oyunu oynamak için her türlü tehlikeyi göze alırken, 1899′da devrin hafiye ve jurnalcilerinin dikkatinden kaçmak için bazı gençler 1899′da Black Stockings (Siyah Çoraplılar) takımını kurdu.

Siyah çorap ve kırmızı formalarla mücadele eden bu ilk Türk futbol takımı, ilk maçını 26 Ekim 1901′de bir Rum takımıyla yaptı. Rum takımına 5-1 yenilen Black Stockings’in bu maçı aynı zamanda son maçı oldu. Tüm tedbirlere rağmen takımın Türk oyunculardan oluştuğu anlaşılınca maçtan sonra kulüp, hafiyelerin baskınına uğradı ve takım hemen dağıtıldı. 

Bu arada, 1903′te Beşiktaş, 1905′te Galatasaray ve 1907′de Fenerbahçe futbolda yeni bir dönem başlatırken, 1908′de 2. Meşrutiyet’in ilanıyla doğan özgürlük ortamıyla birlikte art arda kulüpler kuruldu.

Okmeydanı’nda golf

İstanbul’a golfun ilk defa hangi tarihte oynandığı kesin olarak bilinmemekle beraber, bu oyunu kentte ilk kez oynayan kişinin İskoçyalı bir iş adamı olan babası tarafından İstanbul’daki St. Andrews Lisesi’ne eğitim görmesi için gönderilen Ernest Thompson olduğu biliniyor.

Thompson’un bu oyunu İstanbul’daki birkaç arkadaşına öğreterek kısa sürede oyuncu sayısının artmasını sağlamasına rağmen, o dönemde kentte golf sahası bulunmuyordu.

Bu nedenle Beyoğlu’na yakın tepelerdeki otlaklar da çok zor şartlarda oynanmaya başlanan golf, 1. Dünya Savaşı öncesinde İstanbul’da hiç de elverişli olmayan alanlarda yapılmaktaydı.

Avrupa’nın en eski dördüncü golf kulübü olan ve 1895′te ‘Constantinapole Golf Club’ adı altında kurulan İstanbul Golf Kulübü, 12 çukurlu olarak Okmeydanı civarında kurulmuştur. 1911′te kulübün adı ‘Bosphorus Golf Club’ olarak değiştirildi. Bebek civarındaki 9 çukurlu olarak faaliyetini sürdüren bu yeni kulüp, 1920′a kadar varlığını korudu.

Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk spor kulübü

Osmanlı İmparatorluğunun ilk spor kulübü olan Tatavla Heraklis Jimnastik Kulübü, Tatavla (bugünkü Kurtuluş) semtinde oturan Rum gençleri tarafından 1896′da kuruldu. Kırmızı siyah renklere sahip kulübün ilk sporcuları genellikle Galatasaray Lisesi ve Robert Koleji öğrencilerinden oluşuyor.

Jimnastik ile başlayan sportif faaliyetleri daha sonra atletizm, boks, güreş, basketbol ve futbol branşlarıyla devam etti.

Ankaragücü’nün temelleri İstanbul’da atıldı

Günümüzün Spor Toto Ligi takımlarından biri olan Ankaragücü kuruluş aşaması da İstanbul’da gerçekleşti.

Sultan Ahmet Sanat Okulu’nun ikinci sınıf öğrencilerinin 1910′da ‘Altın Örs’, son sınıf öğrencilerinin ise ‘Sanatkârın Gücü’ adı altında kurdukları iki kulüp, 1913′te bir araya gelerek ‘Turan Sanatkârın Gücü’ adı altında birleşti.

7 yıl süresince İstanbul Cuma Ligi’ne katılan ve varlık gösteremeyen takımın futbolcuları, 1920′de Milli Mücadelenin başlamasıyla Ankara’ya gitti. Böylece takım Ankara’ya taşınmış olurken, Milli Mücadele’de görev alan takım oyuncularından bazıları da şehit düştü.

Takım, 1930′da Ankaragücü adı altında faaliyetlerini sürdürme kararı aldı.

Ata sporlarından olan okçuluğa karşı büyük ilgi gösteren Atatürk’ün talimatıyla da, okçuluğun geliştirilmesi, canlandırılması amacıyla 1937′de atılan ilk adımın sonucu olarak, Beyoğlu Halkevi’nin bünyesinde Ok Spor Kurumu kuruldu.

İstanbul’un 100 spor kulübünün tarihçesi kitaplaştırıldı. Kitapta şair Yahya Kemal‘in golf oynarken çekilmiş fotoğrafı da Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’nun 1930′lardaki halinin fotoğrafı da bulunuyor. Futbolcu geçmişi bilinen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da daha önce görmediğimiz fotoğrafları kitapta yer aldı.

2024 Avrupa Spor Başkentliğine seçilen İstanbul’un 100 spor kulübünün tarihçesi kitaplaştırıldı. ”İstanbul’un 100 Spor Kulübü” adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Kültür AŞ tarafından hazırlanan kitapta, İstanbul’a golf ve futbolun, girişi başta olmak üzere ilginç tarihi bilgiler yer alıyor.

”İstanbul’un Yüzleri Serisi” projesi kapsamında bir gazetede spor muhabirliği yapan Hacı Hasdemir tarafından hazırlanan ve kapsamı genişletilerek 2024 baskısı yapılan kitapta, tarihsel olarak İstanbul’da çeşitli spor dallarında faaliyet gösteren kulüpler hakkında bilgiler veriliyor.

Kitapta Avrupa’nın en eski dördüncü golf kulübünün 1895′te ”Costantinapole Golf Club” adı altında Okmeydanı’nda kurulması, siyah çorap ve kırmızı formalarla mücadele eden ilk Türk futbol takımının 1899′da Black Stockings adı altında kurulduğu gibi ilginç bilgiler de yer alıyor. İlk maçını 26 Ekim 1901′de bir Rum takımıyla oynayan Black Stockings, bu maçın ardından dağıtıldı.

İstanbul’un 100 Spor Kulübü kitabında ayrıca Okmeydanı’nda golf oynayan şair Yahya Kemal‘in ve Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’nun 1930′lu yıllardaki halini gösteren fotoğraflar da yer alıyor.

sanatlog.com