Belgeler Işığında Beylerbeyi Sarayı’nın Mekân Kurgusu ve Teşkilatı
Cengiz Göncü, Beylerbeyi Sarayı Müdür Yardımcısı
Belgeler Işığında Beylerbeyi Sarayı’nın Mekân Kurgusu ve Teşkilatı
Beylerbeyi Sarayı Müdür Yardımcısı Cengiz Göncü konferasında, Saray’ın maliyeti, inşa süresi, mimarisi ve yönetimi, mekân işlevleri ve kullanımına odaklanarak hem sarayın inşa
süreciyle ilgili son tespitleri paylaşacak, hem de Saray’dan yola çıkarak 19. yüzyıl saray teşkilâtı ve kullanımına ilişkin saptama ve analiz yapacak.
Tanzimat sürecinin anıtsal eserlerinden olan Beylerbeyi Sarayı’nın yapımına, Sultan Abdülaziz (h. 1861-1876)’in Mısır seyahatinden (Nisan 1863) sadece birkaç ay sonra başlandı. Bu da sarayın inşası fikrinin ortaya çıkışında Mısır etkisini hatırlatır. Sarayın iç süslemesinde görülen ve Elhamra Sarayı’nın üslup özelliklerini hatırlatan yoğun arabesk izlerde Mısır seyahatinin belirleyici bir rolü olduğu açıktır. Sarayın süsleme ve dekorasyonunda doğulu motiflerin ağırlıklı olarak kullanılmasında en belirleyici etken şüphesiz Sultan Abdülaziz olmuştur. Hangi salonun süslemesinin ne tarzda yapılacağına kadar, en ince dekorasyon ayrıntısına olan müdahalesi bu tezi doğrular niteliktedir. Tavanda panolar içinde yer alan hayvan resimlerini, verdiği bir emirle gemi ve deniz temalı resimlere dönüştüren de yine padişadır. Dolmabahçe Sarayı ile Beylerbeyi Sarayı arasındaki üslup farklılıkları, aslında Sultan Abdülmecid’le Sultan Abdülaziz’in Tanzimat’ı yorumlamadaki farklarını da somutlaştırır.
SanatLog Haber